Thủ Tướng Slovakia Bị Ám Sát

Thủ tướng Slovakia Robert Fico - Ảnh: AFP

Cái chết của nhà báo Ján Kuciak

Người dân Slovakia biểu tình tại thủ đô Bratislava sau cái chết của nhà báo Ján Kuciak và vị hôn thê năm 2018 - Ảnh: REUTERS

Quay lại thời điểm ông Fico từ chức vào năm 2018 trong nhiệm kỳ thứ hai, Slovakia thời điểm đó đã xảy ra một cú sốc khiến người dân nước này không thể nào chấp nhận được, đó là vụ sát hại nhà báo điều tra Ján Kuciak và vợ sắp cưới.

Ngày 21-2-2018, nhà báo Ján Kuciak và vị hôn thê Martina Kušnírová bị bắn chết tại nhà riêng khi đang trong quá trình điều tra về các hành vi tham nhũng của giới cầm quyền. Đây là lần đầu tiên một nhà báo Slovakia bị sát hại kể từ khi nước này gia nhập Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 5-2004.

Sự việc trên khiến Đảng SMER-SD cầm quyền của ông Robert Fico mất uy tín trầm trọng. Ngay sau đó, hàng chục nghìn người đã xuống đường biểu tình ở thủ đô Bratislava tố cáo tham nhũng, chỉ trích phản ứng bị động của chính quyền đối với vụ sát hại nhà báo và đòi tổ chức điều tra độc lập. Đây cũng là lý do buộc ông Fico từ chức và chấm dứt nhiệm kỳ thứ 2.

Năm 2023, ông Fico trở lại làm thủ tướng Slovakia và bắt đầu thực hiện các chính sách đàn áp truyền thông, sửa lại Bộ luật Hình sự nhằm giảm nhẹ hình phạt cho tội danh tham nhũng.

Sau vụ ám sát hôm 15-5, Bộ trưởng Šutaj Eštok đã yêu cầu chấm dứt việc sử dụng ngôn từ thù địch và các cuộc tấn công trên mạng xã hội, ảnh hưởng lớn đến nền chính trị Slovakia trong nhiều năm cầm quyền của Thủ tướng Fico.

“Tôi kêu gọi người dân, các nhà báo và chính trị gia hãy ngừng gieo rắc sự thù hận”, ông Šutaj Eštok nói thêm.

Lực lượng an ninh tại hiện trường vụ tấn công, ám sát Thủ tương Slovakia - Ảnh: Reuters

Ngày 15/5, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Môi trường Slovakia Tomas Taraba cho biết Thủ tướng nước này Robert Fico hiện đã qua cơn nguy kịch.

Thế giới lên án vụ ám sát Thủ tướng Slovakia

Tổng Thư ký Liên hợp quốc (LHQ) António Guterres ngày 15/5 đã kịch liệt lên án vụ ám sát Thủ tướng Slovakia Robert Fico.

Phóng viên TTXVN tại New York dẫn lời người phát ngôn LHQ Farhan Haq nêu rõ: "Tổng Thư ký LHQ António Guterres cực lực lên án vụ tấn công hèn hạ hôm nay (15/5) nhằm vào Thủ tướng Slovakia Robert Fico. Suy nghĩ của Tổng Thư ký LHQ hướng về Thủ tướng Fico và những người thân yêu của ông trong thời điểm khó khăn này".

Cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin mô tả vụ nổ súng tấn công ông Fico là "tội ác ghê tởm" và bày tỏ hy vọng Thủ tướng Slovakia sẽ nhanh chóng bình phục. Điện Kremlin dẫn lời Tổng thống Putin chia sẻ: "Tôi biết ông Robert Fico là một người dũng cảm và có tinh thần mạnh mẽ. Tôi rất hy vọng những phẩm chất này sẽ giúp ông trụ vững trong hoàn cảnh khó khăn hiện nay".

Cũng trong ngày 15/5, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên án vụ nổ súng đe dọa tính mạng của Thủ tướng Fico là "hành vi bạo lực khủng khiếp". Tổng thống Biden cho biết ông và Đệ nhất phu nhân Jill Biden "đang cầu nguyện cho (Thủ tướng Fico) hồi phục nhanh chóng và tâm trí của chúng tôi hướng về gia đình ông cũng như nhân dân Slovakia".

Về phần mình, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bày tỏ "bị sốc" với vụ ám sát. Nhà lãnh đạo Pháp "cực lực lên án" hành động này, đồng thời khẳng định "tình đoàn kết" với Thủ tướng Fico, "gia đình ông và nhân dân Slovakia".

Theo đó, Văn phòng chính phủ Slovakia cho biết, cuộc họp sẽ bắt đầu vào lúc 11 giờ sáng (giờ địa phương) ngày 16/5.

Vụ nổ súng xảy ra ở thị trấn Handlova ở miền trung Slovakia, ngay sau khi Thủ tướng Fico rời cuộc họp nội các hôm thứ tư.

Truyền thông Slovakia đưa tin, nghi phạm thực hiện vụ ám sát là một người đàn ông 71 tuổi. Đối tượng đã bắn 5 phát đạn về phía ông Fico.

Hãng tin Reuters dẫn lời một nhân chứng có mặt tại hiện trường cho biết, có nhiều tiếng súng nổ ra khi ông Fico rời khỏi tòa nhà và đến bắt tay người dân đang chờ chào đón ông. Cảnh sát sau đó đã khống chế một người đàn ông được cho là nghi phạm đã nổ súng.

Sau vụ tấn công, ông Fico được đưa đến bệnh viện ở Handlova, sau đó tiếp tục được chở bằng trực thăng đến bệnh viện khu vực ở Banska Bystrica để điều trị khẩn cấp.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Môi trường Slovakia Tomas Taraba sau đó thông tin, Thủ tướng Fico hiện đã qua cơn nguy kịch, đồng thời cho biết một viên đạn đã xuyên qua bụng ông Fico và viên thứ 2 bắn trúng khớp vị thủ tướng 59 tuổi.

Nghi phạm bị bắt giữ sau vụ nổ súng nhằm vào Thủ tướng Robert Fico. (Ảnh: Reuters)

Trong khi đó, bà Miriam Lapunikova, Giám đốc Bệnh viện Đại học F.D. Roosevelt ở Banska Bystrica, nơi ông Fico nhập viện, cho biết vị thủ tướng đã trải qua 5 giờ phẫu thuật với sự tham gia của 2 ekip điều trị đa vết thương do đạn bắn cho ông Fico.

Bà Lapunikova nói với các phóng viên rằng tại thời điểm này, tình trạng của ông Fico đã ổn định nhưng vẫn rất nghiêm trọng, và ông Fico sẽ phải tiếp tục nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt.

Phó Thủ tướng Robert Kalinak cho biết, các bác sĩ đã nỗ lực nhằm ổn định tình trạng của ông Fico chỉ sau một đêm, đồng thời các quy trình cũng đang được tiến hành để bảo đảm cải thiện hơn nữa tình trạng của ông Fico.

Ông Kalinak nói: “Thật không may, tình trạng của ông Fico diễn tiến rất nghiêm trọng do tính chất phức tạp của vết thương, nhưng tất cả đều tin tưởng chắc chắn rằng chúng tôi sẽ thành công trong việc kiểm soát tình hình”.

Thủ tướng Robert Fico được chuyển đến Bệnh viện Đại học F.D. Roosevelt để điều trị sau khi bị thương trong một vụ nổ súng ở Handlova. (Ảnh: Reuters)

Các phương tiện truyền thông Slovakia đưa tin, nghi phạm 71 tuổi là một cựu nhân viên bảo vệ tại một trung tâm mua sắm, đồng thời là tác giả của 3 tập thơ và là thành viên của Hội Nhà văn Slovakia.

Trang tin Aktuality.sk dẫn lời người con trai của nghi phạm cho biết, người đàn ông này cũng sở hữu giấy phép sử dụng súng hợp pháp. Tuy nhiên, hiện chưa rõ động cơ của đối tượng này, dù Bộ trưởng Nội vụ Slovakia Matus Sutaj Estok cho biết trong một cuộc họp báo hôm thứ tư rằng vụ tấn công "có động cơ chính trị".

Đây được xem là vụ ám sát lớn đầu tiên nhằm vào một nhà lãnh đạo châu Âu trong hơn 20 năm qua. Vụ việc đã gây chấn động quốc gia Trung Âu vốn ít ghi nhận các vụ bạo lực chính trị.

Ngay sau vụ nổ súng, các nhà lãnh đạo thế giới đã đồng loạt lên án vụ tấn công nhằm vào Thủ tướng Slovakia.

Trong khi đó, đảng đối lập lớn nhất Slovakia, Đảng Cấp tiến Slovakia, đã hủy bỏ một cuộc biểu tình đã được lên kế hoạch trước và kêu gọi kiềm chế để tránh căng thẳng leo thang.

Vụ ám sát Thủ tướng Fico của Slovakia xảy ra sau một cuộc họp của chính quyền ở thị trấn Handlova, miền Trung Slovakia. Tay súng nghi phạm nằm trong số đám đông nhỏ đợi chờ chào vị Thủ tướng trên phố bên ngoài trung tâm văn hóa, theo truyền thông địa phương.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico là ai?

Ông Robert Fico sinh năm 1964 tại Slovakia (khi đó còn là Tiệp Khắc).

Thủ tướng Robert Fico là đại diện của Cộng hòa Slovakia tại Tòa án nhân quyền châu Âu (ECHR) giai đoạn 1994-2000. Sau khi bị Đảng Dân chủ cánh tả (những người thừa kế chính trị của Đảng Cộng sản) từ chối cho ông giữ chức vụ bộ trưởng, ông Fico đã thành lập Đảng SMER-SSD vào tháng 11-1999.

Năm 2006, ông Fico bắt đầu nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên từ 2006-2010, sau khi Đảng SMER-SSD giành chiến thắng vào năm 2006, theo Hãng tin AP.

Năm 2012, Thủ tướng Robert Fico một lần nữa đắc cử và bước vào nhiệm kỳ thứ hai trong sự nghiệp chính trị của mình. Tuy nhiên, ông Fico đã từ chức vào năm 2018, trong bối cảnh các cuộc biểu tình rầm rộ nổ ra sau vụ sát hại nhà báo điều tra Ján Kuciak và vợ sắp cưới vì đã vạch trần nạn tham nhũng trong chính phủ.

Năm 2023, ông Robert Fico trở lại làm thủ tướng Slovakia trong nhiệm kỳ thứ ba. Theo kết quả sơ bộ công bố tháng 9-2023, Đảng SMER-SSD của ông Fico chiếm gần 23% phiếu bầu. Điều này giúp cựu thủ tướng 59 tuổi được trao quyền đàm phán, thành lập một liên minh chính phủ mới.

Ông Robert Fico đã giữ chức thủ tướng Cộng hòa Slovakia tổng cộng 10 năm trong suốt ba nhiệm kỳ vừa qua, lâu hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào.

Mâu thuẫn về lập trường chính trị là một trong những vấn đề nhức nhối tại Slovakia - Ảnh: AFP

Lịch sử châu Âu rất hiếm khi xảy ra những vụ tấn công công khai và trực tiếp nhằm vào các chính trị gia. Thậm chí, chưa từng có một nhà cầm quyền nào ở châu Âu bị ám sát thành công khi còn đương chức, kể từ khi khối này thành lập Cộng đồng Than Thép châu Âu (ECSC) sau Thế chiến 2.

Giới chức Slovakia nhận định vụ ám sát Thủ tướng Robert Fico có thể xuất phát từ sự chia rẽ chính trị sâu sắc ở Slovakia.

“Vụ ám sát Thủ tướng Robert Fico là mối đe dọa đối với Slovakia. Tôi cảm thấy kinh hoàng và không thể hình dung sự đối lập về quan điểm chính trị sẽ dẫn đến kết cục kinh khủng như thế nào.

Chúng ta không nhất thiết phải đồng tình với nhau trong mọi vấn đề, tuy nhiên chúng ta có rất nhiều hình thức để bày tỏ sự bất đồng của mình theo cách dân chủ và hợp pháp hơn”, một đồng minh thân cận của Thủ tướng Fico viết trên mạng xã hội X.

Theo báo Politico, trước khi bước vào nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên, ông Fico đã thể hiện quan điểm chính trị rõ ràng là một chính trị gia thân Nga.

Ông Fico không ít lần công khai phản đối việc viện trợ quân sự cho Ukraine trong xung đột Nga-Ukraine. Điều này trái ngược với quan điểm ủng hộ phương Tây của một bộ phận đối lập.

Sau khi trở lại nắm quyền vào tháng 9-2023, Thủ tướng Robert Fico phải đối mặt với sự chỉ trích và phản đối gay gắt về lập trường thân Nga, cũng như kế hoạch trấn áp báo chí truyền thông của ông.

Bộ trưởng Nội vụ Slovakia Matúš Šutaj Eštok cho hay vụ ám sát có liên quan đến động cơ chính trị, nghi phạm thực hiện vụ ám sát ngay sau khi Tổng thống Peter Pellegrini đắc cử vào tháng 4 năm nay. Ông Pellegrini là một ứng cử viên thân Nga, cũng là đồng minh của Thủ tướng Robert Fico.

Giới phân tích cho rằng sự chiến thắng của ông Peter Pellegrini sẽ củng cố cho các lực lượng chính trị thân Nga ở khu vực Trung Âu, đồng thời ảnh hưởng đến nguồn viện trợ của các quốc gia này dành cho Ukraine, theo tờ New York Times.